Gelişime Yönelik Zihin Yapısı (Growth Mindset)
Yaşama yön verebileceğimiz iki ana zihin yapısı vardır. Bunlar; gelişime yönelik zihin yapısı (growth mindset) ve sabit zihin yapısıdır (fixed mindset). Başarı için gelişime yönelik zihin yapısına sahip olmak çok önemlidir.
Konuyla ilgili araştırmalara öncülük eden Carol Dweck, en temel inançlarımızın gücünü vurguluyor. İster bilinçli ister bilinçaltı olsun, "istediklerimiz ve onu elde etmeyi başarıp başaramayacağımızı" güçlü bir şekilde etkilerler. Kişiliğimiz hakkında düşündüğümüz şeylerin çoğu “zihin yapımızdan” gelir. Bu bizi harekete geçirebilir ya da potansiyelimizi gerçekleştirmemizi engeller.
Peki gelişime yönelik zihin yapısı ve sabit yapısı nedir?
Sabit zihin yapısına sahip olan kişiler, zekalarının değişmediğine inanırlar. Bununla birlikte zorluklardan kaçınmaya, kolay pes etmeye, çabayı sonuçsuz veya daha kötü görmeye, başkalarının başarısını tehdit olarak görmeye daha eğilimlidirler. Sonuç olarak, bir yükseliş sonrası durağan bir noktaya gelebilirler ve tam potansiyellerinden daha azını elde edebilirler. Kendi eylemleriyle hiçbir şeyi değiştiremeyeceklerine dair bir bakış açısı benimserler.
Aksine, gelişime yönelik zihin yapısına sahip kişiler, zekanın geliştirilebilir olduğuna inanırlar. Bu da onları öğrenmeye teşvik eder. Dolayısıyla zorlukları kabul etmeye, aksilikler karşısında vazgeçmemeye, çabayı ustalığa giden yol olarak görmeye, eleştirilerden bir şeyler öğrenmeye, başkalarının başarısından ilham almaya ve ders çıkarmaya eğilimli olurlar. Sonuç olarak, her zamankinden daha yüksek bir başarıya ulaşırlar. Tüm bunlar onlara daha büyük bir irade duygusu kazandırır.
Gelişime Yönelik Zihin Yapısı Nasıl Geliştirilir?
1. Şimdi nerede olacağınızı belirleyin
Kendinizi gelişime yönelik zihniyete sahip olarak görüyor musunuz? Yoksa kendinizi sabit bir zihniyete sahip olarak mı tanımlarsınız? Nereden başlayacağınızı bilmek ilk aşamadır. Nerede olduğunuzu bilmiyorsanız nereye gideceğinizi söyleyemezsiniz.
2. Neden bir gelişime yönelik zihin yapısı geliştirmek istediğinizi keşfedin
Sizi gelişime yönelik zihin yapısı ile ilgili değişmeye motive eden nedir? Gelişime yönelik zihin yapısının hayatınıza ne gibi faydalar sağladığını düşünüyorsunuz? Bunu anlamak, bu dünya görüşünü geliştirmenin zor aşamalarında size bir amaç verecektir.
3. Gelişime yönelik zihin yapısı ile ilgili diğer örnekleri bulun
Arkadaşlarınız, aileniz ve iş arkadaşlarınızla gelişime yönelik zihin yapısı hakkında konuşmaya başlayın. Tanıdığınız birinin de bir tane geliştirmek için çalışıp çalışmadığını görün. Bazı değerli bilgiler sağlayabilirler.
4. Başarısızlığa bakış açınızı değiştirin
Başarısızlığı bir yetersizlik işareti olarak değil, öğrenme sürecinin bir parçası olarak görmeye başlayın. Hiç kimse, mükemmel değildir. Dünyanın en büyük atletleri, sanatçıları ve iş dünyasının patronları bile çok az yetenek veya uzmanlığa sahip çocuklar olarak yola çıktılar.
5. Kendi sınırlılıklarınızı anlayın
Bazı şeylerin başarabileceklerinizin ötesinde olacağını kabul edin. Bu, gerçekçi hedefler belirlemenize yardımcı olur. Bazı girişimlerin daha fazla çaba gerektireceğini anlamanıza yardımcı olacaktır.
6. Nasıl konuştuğunuza ve nasıl davrandığınıza dikkat edin
Yetenek ve beceri hakkında nasıl konuştuğunuza dikkat edin. Kendinizi “Bu konuda iyi değilim” veya “O sadece doğuştan yetenekli” gibi şeyler söylerken buluyor musunuz? Bu ifadeleri "Bu konuda henüz iyi değilim". ve "Bu kadar yetenekli olmak için çok çaba sarf ettiği çok açık." olarak değiştirin. Çevrenizdeki diğerlerinin nasıl konuştuğuna ve nasıl davrandığına dikkat edin. Ardından gelişime yönelik zihin yapısına sahip olanları arayın ve onlarla ilişkilerinizi geliştirin.
7. Beyin esnekliği hakkında bilgi edinin
İnsan beyninin nasıl çalıştığını öğrenmeyi seven türden biriyseniz, o zaman nöroplastisite dünyasına dalmayı düşünün. Bu size büyüme zihniyetinin gerçekte nasıl çalıştığına dair düzgün bir fizyolojik bakış açısı verecektir.
Yukarıdaki yedi adımda ustalaştıktan sonra, eyleme geçmenin zamanı geldi.
1. Zorluklarınızı fırsat olarak görün
Hayat size zorlu yaşantılar sunabilir. Bu zorlukları korktuğunuz engeller veya aksilikler olarak görmemeye çalışın. Bunun yerine, onlara daha olumlu bakmaya çalışın. Onları zor bir şeyin üstesinden gelmek ve sonuç olarak büyümek için fırsatlar olarak görmeye çalışın. Zorluk ne kadar zorsa, öğrenme ve büyüme fırsatı o kadar büyük olur.
2. Her gün başarısız olduğunuz ve bunlardan neler öğrendikleriniz üzerine düşünün
Çoğumuz günün sonunda başarılarımızı düşünerek biraz zaman harcarız. Bu değerli bir alışkanlık olsa da, işlerin iyi gitmediği alanları düşünmek için birkaç dakika eklemeyi deneyin. O deneyimden ne öğrendiniz? Mesele bunların sürmesini sağlamak veya kendinizi hırpalamak değil, öğrenmeyi tanımaktır.
3. Başkalarından onay almayı bırakın
Başkalarının onayını aradığımızda, yanlış bir amaç ediniriz. Öğrenmek ve büyümek yerine doğru olmayı hedef edinmeye başlarız. Bu farkı anlayın. Büyüme yerine onay peşinde koştuğunuzu anlamak için duraklayın ve kendinize nazikçe başkalarından onay aramayı bırakmanızı hatırlatın. Böylece günlük başarısızlıklara yönelik daha rahat olduğunuzu göreceksiniz.
4. Başkalarının başarısını kutlayın
Çevrenizdekiler başarılı olduğunda, kutlayın! Bundan da öte, onları neyin başarılı kıldığını merak edin. Daha da iyisi, onlara sorun. Hangi eylemleri gerçekleştirdiklerini, oraya ulaşmak için hangi zorluklarla karşılaştıklarını ve nasıl yaklaştıklarını anlamak için başkalarıyla bağlantı kurun.
5. Niteliklere değil, ödüllendirici eylemlere odaklanın
Başkalarının da doğuştan gelen özelliklerinden ziyade çabalarını ve eylemlerini överek gelişime yönelik zihin yapısını geliştirmelerine yardımcı olabilirsiniz.
Örneğin, çocuğunuz sınavdan harika bir sonuç getirdiğinde, “Çok iyi, çok akıllı olmalısın." demek yerine, çabasını övebilirsiniz "Vay, başardın, çalışmak için çok çaba sarf etmiş olmalısın.".
6. "Henüz" kelimesini daha sık kullanmaya başlayın
Bu basit bir adım. Kendinizi “Bu konuda pek iyi değilim” diye düşünürken yakaladığınızda, “henüz” kelimesini ekleyin: "Henüz bu konuda pek iyi değilim."
Kaynaklar
https://fs.blog/carol-dweck-mindset/ ve Maggie Wooll’un “A growth mindset is a must-have - these 13 tips will grow yours” isimli blog yazısından çevrilerek düzenlenmiştir. https://www.betterup.com/blog/growth-mindset